Tục thách cưới là một nét đặc trưng trong nghi thức cưới hỏi truyền thống của người Việt, được lưu truyền từ bao đời nay. Theo phong tục này, gia đình nhà gái sẽ đưa ra yêu cầu về sính lễ – là những lễ vật mà nhà trai cần chuẩn bị nếu muốn hỏi cưới con gái họ. Nếu nhà trai không đáp ứng đủ, nhà gái có thể từ chối việc cưới hỏi.
Tục thách cưới trong văn hóa cưới hỏi người Việt
Trong lễ ăn hỏi – bước đệm quan trọng trước lễ cưới – nhà gái thường yêu cầu số lượng và loại lễ vật cụ thể từ nhà trai. Tùy vào hoàn cảnh kinh tế, hai bên có thể thương lượng để đi đến thỏa thuận phù hợp. Sau khi nhất trí, nhà trai sẽ chuẩn bị mâm tráp lễ vật và mang sang nhà gái đúng theo nghi thức.
Ý nghĩa của tục lệ này không chỉ nằm ở vật chất, mà còn thể hiện sự trân trọng và cam kết của nhà trai dành cho nhà gái. Đây là cách thể hiện trách nhiệm, tấm lòng và mong muốn gắn kết lâu dài giữa hai bên, đồng thời bày tỏ sự chúc phúc cho đôi trẻ.
Ý nghĩa sâu xa của tục thách cưới
Theo quan niệm truyền thống, khi đôi bên đã có sự đồng thuận tiến tới hôn nhân, lễ dạm ngõ và lễ ăn hỏi được tổ chức như một lời tuyên bố chính thức. Trong thời điểm đó, nhà gái sẽ đưa ra yêu cầu sính lễ – được gọi là thách cưới – để thể hiện sự nghiêm túc của chú rể và gia đình anh đối với cô dâu tương lai.
Các mâm lễ mang sang nhà gái không chỉ là quà tặng, mà còn mang thông điệp tình cảm và cam kết xây dựng hạnh phúc lâu dài. Việc nhà trai chuẩn bị đầy đủ, chỉn chu còn chứng minh họ đã sẵn sàng cho cuộc sống hôn nhân cả về vật chất lẫn tinh thần.
Tục thách cưới thời xưa: Khi sính lễ trở thành rào cản hôn nhân
Ngày xưa, khi khái niệm tự do yêu đương chưa phổ biến và luật hôn nhân chưa hoàn chỉnh, tục thách cưới đôi khi bị lạm dụng. Có những gia đình nhà gái đưa ra sính lễ quá cao khiến nhà trai lâm vào cảnh khó khăn, thậm chí phải vay mượn để lo lễ vật.
Việc không đáp ứng được yêu cầu dẫn đến hủy hôn – điều được xem là nỗi bất hạnh lớn với người con gái, bởi quan niệm cổ hủ cho rằng cô gái đã “qua một lần đò”. Hơn nữa, nếu cuộc hôn nhân vẫn diễn ra nhưng nhà trai ôm gánh nợ, thì vợ chồng trẻ dễ nảy sinh bất hòa vì áp lực tài chính, làm ảnh hưởng đến hạnh phúc hôn nhân.
Lễ vật trong tục thách cưới gồm những gì?
Tùy vào từng vùng miền, sính lễ có thể thay đổi đôi chút nhưng vẫn giữ những thành phần truyền thống:
- Trầu cau: Biểu tượng tình yêu son sắt, gắn bó keo sơn.
- Gạo nếp: Mang ý nghĩa sung túc, no đủ.
- Gà, vịt: Thể hiện sự hòa hợp, hạnh phúc trong gia đình.
- Trâu, bò: Tượng trưng cho sự sung túc, vững vàng.
- Quần áo, nón dép: Thể hiện sự chăm lo chu đáo của nhà trai.
- Rượu, trà: Gắn kết, thân tình giữa hai họ.
- Bánh trái: Thể hiện sự ngọt ngào, viên mãn trong hôn nhân.
- Nữ trang: Quà tặng giá trị dành cho cô dâu, thường là vòng tay, dây chuyền, nhẫn vàng.
- Tiền mặt: Là phần “nạp tài”, đánh giá mức độ sẵn sàng và trách nhiệm của nhà trai.
Ngày nay, các lễ vật này thường được sắp xếp trong mâm tráp phủ vải đỏ, bày biện đẹp mắt và mang tính biểu trưng nhiều hơn là giá trị thực tế.
Khi ly hôn, nhà gái có phải trả lại sính lễ?
Theo quy định tại Điều 457 của Bộ luật Dân sự 2015, sính lễ được xem là tài sản tặng cho. Vì vậy, nếu hai bên đã hoàn tất nghi thức cưới hỏi, thì khi ly hôn, nhà gái không bắt buộc phải hoàn trả các lễ vật đã nhận từ nhà trai, trừ khi có thỏa thuận riêng.
Hy vọng những thông tin mà Luxury Jewelry cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tục thách cưới nhé!
